Հայաստան և Ադրբեջան / Armenia and Azerbaijan

Հայաստան-Ադրբեջան փոխհարաբերությունների շուրջ

About the relations between Armenia and Azerbaijan

1

2

    1-x                          2-v

 1-wrong             2-correctly

  

Հայաստանը (պաշտոնական անվանումը՝ Հայաստանի Հանրապետություն) ցամաքային պետություն է Անդրկովկասում։ 

 Ադրբեջան (ադրբեջաներեն՝ Azərbaycan, պաշտոնապես Azərbaycan Respublikası,              Ադրբեջանական Հանրապետությունը)

 Հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները պատմական և քաղաքական պատճառներով այժմ գտնվում են լարված վիճակում: Երկրների միջև պաշտոնական դիվանագիտական հարաբերություններ այժմ հաստատված չեն: Հարևան երկրների պաշտոնական հարաբերություններ ունեին 1918-1921 թվականներին, երբ կարճատև անկախություն ստացան Ռուսական կայսրությունից,
որի արդյունքում ձևավորվեցին Հայաստանի Դեմոկրատական Հանրապետությունը և Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետությունը: Այդ հարաբերությունները գոյություն ունեին սկսած 1917 թվականի Ռուսական հեղափոխությունից մինչև Անդրկովկասի գրավումը և օկուպացումը Ռուսական կայսրության ժառանգորդ Խորհրդային Միության կողմից: Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տեղի ունեցած երկու պատերազմների արդյունքում՝ 1918–1921թթ. և 1988-1994թթ., երկկողմ հարաբերությունները, ավելի ճիշտ ասած հարաբերությունների բացակայությունը, վերջնականապես ձևավորվել են Արցախյան հակամարտության ընթացքում: Այժմ երկրների միջև չկան որևէ դիվանագիտական հարաբերություններ, չնայած նրա, որ Հայաստանը անում է ամեն ինչ հարևան պետության հետ կոնտակտի մեջ մտնելու և երկու երկրների միջև բարեկամական հարաբերություններ ստեղծելու համար հակառակ ադրբեջանի, որ իրեն թույլ է տալիս մի շարք անթույլատրելի քայլեր որոնցից է.

Ռուսաստանի Դաշնություն

• հայ-ադրբեջանական սահամանում հրադատարի ռեժիմի խաղտում ադրբեջանի կողմից
• ադրբեջանական դիվերսիայի փորձը մուտք Հայաստան
• շփոթեցնող և սուտ լուրերի տարածում
• ադրբեջանի նախագահը Եվրանեսթի խորհրդարանական վեհաժողովի լիագումարի ժամանակ հայերին անվանել է ֆաշիստներ, որը վիրավորանք է նաև այդ նիստում գտնվող բոլոր պետություններին
• ադրբեջանում ձերբակալում են Emporio Armani հագնողներին թարգմանելով դա, որպես հայկական կայսրություն
• օրենքով սահմանված կարգով թույլ չեն տալիս սեփական երկրում հայկական տեսանյութ դիտելը
• ՄԱԿ-ը հանդիսացնել հարթակ հարևան պետությանը վանկարկելու և հակահայկական քարոզչությամբ զբաղվելու համար
• Եվրոտեսիլի մրցույթում թաքցնել Հայաստանի ներկայացուցչի հերթական համարը և ներկայացման ժամանակ անջատել հեռարձակումը

և այսպես կարելի թվել անվերջ: բայց ամեն ինչն էլ ունի վերջ ... 

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն

               Արցախյան հարց  Լեռնային Ղարաբաղի հարց 

        Nagorno-Karabakh issue

Արցախյան ազատամարտ (նաև գոյամարտ, պատերազմ) — Արցախի հայ ժողովրդի պայքարն ընդդեմ ադրբեջանական ագրեսիայի։ Հակամարտության երկրորդ կողմն է Ադրբեջանը, որը ձգտում էր նվաճել Արցախը։ 1987-ից` Չարդախլույի բռնագաղթով Ադրբեջանում սկսվեց հայերի ցեղասպանություն, ինչից հետո հակամարտությունը աստիճանաբար վերաճեց պատերազմի Ադրբեջանի և հայկական ինքնապաշտպանական ուժերի միջև:

  1988 թ. փետրվարը Արցախի համար եղավ շրջադարձային: Արցախի ժողովուրդը հենվելով ազգեերի ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքի վրա, որոշեց ապրել ազատ և անկախ Արցախի ժողովրդի Ժողովրդավարության  միջոցով ազատ կամքի արտահայտումն ու ինքնորոշման դրսեւորումը Ադրբեջանի կողմից չստացավ քաղաքակիրթ արձագանք:Ադրբեջանը շարունակեց  բռնապետական իշխանությունների կողմից վարվող եւ գործադրվող ապարդյուն քաղաքականությունը կրկնել, այն է՝ ժողովրդի եւ մարդու իրավունքները բռնի միջոցով ճնշելը:

ադրբեջանցին մինչ օրս չի համարվում ազգ

Քանի որ Սումգայիթի ջարդով չկարողացան Արցախի ժողովրդին իր ազատ ապրելու որոշումից շեղել, նախաձեռնեցին ավելի մեծ, ավելի բարբարոսական սադրանք ու դավադրություն՝ հարձակվելով ամբողջ հայության վրա ու դաժանաբար սպանելով, մորթելով ու նրանց տները,  ունեցվածքը վառելով ու փլելով, բռնի փախուստի ենթարկելով՝ մաքրել հայերին ներկայիս Ադերբեջանի ամբողջ տարացքից, ինչպես արեցին երիտթուրքերը 1915 թվին:

 Եվ մի թե վերջերս ստեղծված և դեռ չձևավորված ու սեփական պատմությունը չկերտած պետությունը կարող է գալ և առաջանալ պատմական Աղվանք, Մեծ Հայք, Ուտիք, Արցախ, Փայտակարան, մասամբ նաև Սյունիք և Այրարատ նահանգներում, որոնք պատկանում են հայերին, և վերջի վերջո այսքանով չբավարարվելով պահանջել Ղարաբաղը, և փորձել դրան հասնել պատերազմի, խաղաղ բնակչության ոչնչացման և սպանդի միջոցով, որն արդեն որակավորվում է որպես ցեղասպանություն, և սեփական երկրի հաստատում ուրիշ պետության հաշվին:

  Ռազմական իրադրությունը / military situation

Դեռևս մայիսի 5-ին Բիշքեկում Ռուսաստանի, Ղըրղզստանի և ԱՊՀ միջխորհըրդարանական խորհըրդաժողովի միջնորդությամբ Ադրբեջանի, ԼՂՀ և Հայաստանի խորհրդարանների ղեկավարները ստորագրել են արձանագրություն, ըստ որի համաձայնություն է ձեռք բերվել կրակի դադարեցման վերաբերյալ: Բիշքեկյան արձանագրությանը Ադրբեջանը միացել է ավելի ուշ՝ մայիսի 8-ին: Ռուսաստանի միջնորդությամբ կրակի դադարեցման վերաբերյալ համաձայնագիրը ՀՀ, ԼՂՀ և ԱՀ պաշտպանության գերատեսչությունները ստորագրել են մայիսի 11-ին:

Համաձայնագիրն ուժի մեջ է մտել մայիսի 12-ին: Ադրբեջանի կողմից բիշքեկյան համաձայնության խափանումից հետո գործին միջամտել է ՌԴ պաշտպանության նախարար Պ. Գրաչովը, նպատակ ունենալով դադարեցնել զինված հակամարտությունը՝ մնացած հարցերի լուծումը թողնելով քաղաքագետներին: 1994-ի մայիսի 16-ին Մոսկվայում հանդիպելով ՀՀ պաշտպանության նախարար Ս. Սարգսյանի, ՀՀ պետնախարար Վ. Սարգսյանի, ԼՂՀ ՊԲ հրամանատար Ս. Բաբայանի և Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Մ. Մամեդովի հետ՝ նա առաջարկել է մայիսի 17-ի 00 ժամից դադարեցնել կրակը: Այն մեծ դժվարությամբ ընդունել է նաև Ադրբեջանը և մեկ ամիս անց տվել իր համաձայնությունը: Եվ չնայած այս ամենի Ադրբեջանը մինչ օրս խաղտում է հրադատարի ռեժիմը, թույլ է տալիս իրեն ոչ հարիր քայլեր և ակնհայտ է այն փաստը, որ ադրբեջանը այդ պայմանագիրը ստորագրել է աշխարհի և միջազագային հանրության աչքեին թոզ փչելու համար, քանի որ նրա քաղաքական տակտիկայի հիմքում Հայաստանի ոչնչացումն է փոքր-փոքր և աննկատ քայլերով: Սակայն հայաստանի Հանրապետությունը հիմա գտնվում է այն վիճակում, որ ի վիճակի է հակահարված տալ ադրբեջանի ոտնձգություններին, և շուտով ադրբեջանի դիմակը կպատռվի, որով նա ղաղում է մի հզոր հարթակում, որը կոչվում է աշխարհ և նա կստանա իր պատիժը հենց այդ հարթակի կողմից իրեն խափելու և իրենք օրենքներին դեմ գործելու  համար:

Նյութը մասնավորապես վերցված է՝ Վիկիպեդիա ազատ հանրագիտարանից: